«Ενίσχυση του Δημόσιου Πανεπιστημίου – Πλαίσιο λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων»

ΨΗΦΙΣΜΑ

της 6ης Συνεδρίασης της ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ του Τμήματος Επιστημών της Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού (ΤΕΠΑΕΣ) του Πανεπιστημίου Αιγαίου (21/02/2024), σχετικά με το Ν/σχέδιο του ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ, με τίτλο «Ενίσχυση του Δημόσιου Πανεπιστημίου –Πλαίσιο λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων»

Η Συνέλευση του ΤΕΠΑΕΣ του Πανεπιστημίου Αιγαίου, διαπιστώνει ότι την τελευταία εικοσαετία προωθήθηκαν με συστηματικό τρόπο τα παρακάτω:

1. Απαξίωση και υποβάθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου μέσα από τη συνεχή υποχρηματοδότησή του.
2. Εμπορευματοποίηση του δημόσιου πανεπιστημίου και λειτουργία του με οικονομικά κριτήρια αγοράς μέσα από νόμους ψηφισμένους από όλες τις κυβερνήσεις, κυρίως μέσα από την εισαγωγή τελών φοίτησης στα μεταπτυχιακά προγράμματα, για την κάλυψη των λειτουργικών εξόδων, τα οποία αρχικά υιοθετήθηκαν εξ ανάγκης από τους ίδιους τους πανεπιστημιακούς για να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες που προέκυπταν από την υποχρηματοδότηση.
3. Κατάργηση των δημοκρατικά εκλεγμένων διοικήσεων των πανεπιστημίων (Πρυτάνεις, Κοσμήτορες) και θεσμοθέτηση Συμβουλίων Διοίκησης, ανάλογων με αυτά των ιδιωτικών επιχειρήσεων.
4. Αναγνώριση των επαγγελματικών δικαιωμάτων κολεγίων που εμφανίζονται ως παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων και δικαίωμα των αποφοίτων τους να δίνουν εξετάσεις στον ΑΣΕΠ για διορισμό στο δημόσιο, κάτι που μαθηματικά οδηγεί στην υποβάθμιση του πτυχίου του δημόσιου πανεπιστημίου.

 

Σχετικά με το Ν/σχέδιο του ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ, με τίτλο «Ενίσχυση του Δημόσιου Πανεπιστημίου – Πλαίσιο λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων», το οποίο μέχρι πρόσφατα ήταν αναρτημένο σε δημόσια διαβούλευση, και ετοιμάζεται να εισαχθεί προς συζήτηση και ψήφιση στη Βουλή, η Συνέλευση του ΤΕΠΑΕΣ παρατηρεί τα παρακάτω:

1. Το νομοσχέδιο παραβιάζει ευθέως το άρθρο 16 του Συντάγματος, παραβίαση την οποία η κυβέρνηση χαρακτηρίζει ως «παράκαμψη».
2. Χαρακτηρίζει τα ιδιωτικά πανεπιστήμια ως «μη κερδοσκοπικά», ενώ αποτελούν ξεκάθαρα ένα πεδίο κερδοσκοπίας επιχειρηματιών. Για να τονίσει το «μη κερδοσκοπικό» χαρακτήρα των επιχειρήσεων αυτών, το Υπουργείο Παιδείας εισάγει έναν παγκόσμιας πρωτοτυπίας νομικό νεολογισμό, και ταυτόχρονα μια νέα θεσμική μορφή στο Ελληνικό Δίκαιο: αυτή του «Νομικού Προσώπου Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης».
3. Κάνει λόγο για «αξιολόγηση» των νέων ιδιωτικών ΑΕΙ από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (Ε.Θ.Α.Α.Ε.), την ίδια στιγμή που απαξιώνει την ίδια την Ε.Θ.Α.Α.Ε. με τις διατάξεις περί του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (Δ.Π.Θ.) και τις συγχωνεύσεις, καταργήσεις και μετονομασίες τμημάτων που μέχρι σήμερα ανήκαν στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδας (ΔΙ.ΠΑ.Ε.). Στην ουσία η κυβέρνηση παρακάμπτει τις θεσμικές διαδικασίες που προβλέπονται από τη νομοθεσία που έχει και η ίδια δημιουργήσει (βλ. Ν. 4957/2022, αλλά και παλαιότερους νόμους, όπου αναφέρονται ρητά τα εξής: γνώμη Συγκλήτων, αξιολόγηση από την ΕΘΑΑΕ με βάση συγκεκριμένα κριτήρια και έκδοση Π.Δ.). Αναρωτιέται κανείς πως θα έχει αξιοπιστία στους πολίτες μια κυβέρνηση που λέει ότι θα αξιολογήσει ιδιωτικά ΑΕΙ, όταν ακολουθεί μια τόσο πρόχειρη και καιροσκοπική εκπαιδευτική πολιτική στα δημόσια ΑΕΙ!
4. Αναδύονται ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης και ισότητας των Ελληνίδων και Ελλήνων πολιτών (βλ. άρθρο 4 του Συντάγματος), όταν ακόμα και εκεί όπου γίνεται λόγος για εφαρμογή της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (Ε.Β.Ε.) για τους εισαχθέντες στα νέα ιδιωτικά ΑΕΙ (άρ. 146), αυτό ακυρώνεται στην πράξη, αφού στο ίδιο άρθρο (παρ. 2, περ. α, β, γ, δ) τίθεται, από τη μια πλευρά, ως όριο η μικρότερη δυνατή Ε.Β.Ε. (όπως γράφεται, αυτή «προκύπτει από τον μικρότερο εκ των μέσων όρων των βαθμολογιών του συνόλου των εξεταζομένων ανά επιστημονικό πεδίο, πολλαπλασιαζόμενο με τον συντελεστή 0,8»), και από την άλλη, προβλέπεται πλήθος εξαιρέσεων, όπως η εισαγωγή χωρίς Ε.Β.Ε. σε κατόχους απολυτηρίων «Ξένων σχολείων της ημεδαπής», ή «διεθνών απολυτήριων τίτλων Δ.Ε. που χορηγούνται από σχολεία της ημεδαπής ή της αλλοδαπής» (π.χ. international baccalaureate).

 

Η Συνέλευση του ΤΕΠΑΕΣ συμπεραίνει, μέσα και από την εμπειρία της Λιτότητας και της Υποχρηματοδότησης των ΑΕΙ κατά τη διάρκεια των «Μνημονίων», ότι η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στη χώρα μας, η Ελληνική Κοινωνία, οι νέοι/ες μας, η ίδια η εξέλιξη των επιστημών, δεν ωφελούνται από την περαιτέρω ιδιωτικοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ήδη λειτουργούν παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων μέσω των (κερδοσκοπικών) κολεγίων και παρέχουν πτυχία με επαγγελματικά δικαιώματα, χωρίς ουσιαστικές εγγυήσεις ελέγχου της ποιότητας των παρεχόμενων σπουδών, ενώ εκκρεμεί η ρύθμιση επαγγελματικών δικαιωμάτων για πολλά τμήματα του δημόσιου πανεπιστημίου.

Η ίδρυση των ιδιωτικών ΑΕΙ θα λειτουργήσει σε βάρος της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Ελλάδα, και των αντίστοιχων δημόσιων ιδρυμάτων, αφενός υποβαθμίζοντας τα κρατικά πτυχία, και αφετέρου παρέχοντας πτυχία τύποις, αλλά όχι επί της ουσίας ισότιμα με εκείνα των δημοσίων πανεπιστημίων. Ταυτόχρονα, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα αποτελέσουν πεδίο κοινωνικών διακρίσεων, καθώς θα είναι προσβάσιμα μόνο σε εκείνους/ες που έχουν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν στα αυξημένα δίδακτρα που απαιτεί η φοίτηση σε αυτά.

Στην ελληνική Τριτοβάθμια Εκπαίδευση δεν λείπει ο ανταγωνισμός με ιδιωτικούς παρόχους εκπαίδευσης. Αυτά που λείπουν –εδώ και δεκαετίες—είναι η χρηματοδότηση, η στελέχωση με επαρκές προσωπικό, η μείωση του ασφυκτικού συγκεντρωτισμού και της γραφειοκρατίας, η ενίσχυση και η ανανέωση των υποδομών τους, η αξιοπρεπής φοιτητική μέριμνα, στοιχεία που η Ελληνική πολιτεία έχει συνταγματική υποχρέωση να εξασφαλίζει στα ΑΕΙ της χώρας μας.

Η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, όχι μόνο δεν θα αποτελέσει λύση για τα παραπάνω θέματα, αλλά αντίθετα θα δημιουργήσει νέα σειρά προβλημάτων τόσο στο επίπεδο των σπουδών όσο και της επαγγελματικής απασχόλησης των αποφοίτων. Επιπλέον, θα έχει σοβαρές επιπτώσεις σε όλα τα περιφερειακά πανεπιστήμια, όπως και το δικό μας πολυνησιωτικό, ακριτικό πανεπιστήμιο, που λόγω γεωγραφικής θέσης, θα βρεθεί σε μια δυσχερή θέση όσον αφορά στην επιλογή του από υποψήφιους/ες φοιτητές/τριες, καθώς μεγάλος αριθμός γονέων πιθανόν να δώσει προτεραιότητα σε ένα αμφιβόλου ποιότητας σπουδών ιδιωτικό ίδρυμα της γειτονιάς του, παρά σε ένα πλήρως καταξιωμένο αλλά «απομακρυσμένο» δημόσιο πανεπιστήμιο, όπως το Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

Με βάση τα παραπάνω, η Συνέλευση του ΤΕΠΑΕΣ:

1. Ζητά από το Υπουργείο Παιδείας αφενός να μην καταθέσει στη Βουλή προς ψήφιση το νομοσχέδιο για τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων, και αφετέρου να φροντίσει για εξεύρεση μόνιμων και αποτελεσματικών λύσεων στα χρόνια προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα δημόσια πανεπιστήμια της χώρας μας.
2. Συμμερίζεται τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς των φοιτητών/τριών και δεσμεύεται να αναλάβει όλες τις απαραίτητες πρωτοβουλίες, για την προάσπιση των δικαιωμάτων τους, στην κοινή προσπάθεια για αναβάθμιση του Δημόσιου Πανεπιστημίου.
3. Καλεί τους συνδικαλιστικούς και επιστημονικούς φορείς του Νοτίου και Βορείου Αιγαίου να πάρουν θέση για το επίμαχο νομοσχέδιο, και με τη στάση τους να στηρίξουν το δημόσιο πανεπιστήμιο.
4. Καλεί τους/τις βουλευτές/τριες να μην ψηφίσουν το επίμαχο νομοσχέδιο όταν αυτό κατατεθεί προς συζήτηση και ψήφιση στην Ελληνική Βουλή.